Sommige verlichte of minder verlichte meesters zeggen tegen hun studenten dat ze ‘gewoon’ in het hier en nu aanwezig moeten zijn, want je bent in wezen al verlicht.

Het zal, maar voor de meeste mensen kan zo’n instructie het vroegtijdig einde betekenen van hun meditatiecarrière. Want immers, wat gebeurt er wanneer je zomaar gaat zitten met je ogen al dan niet gesloten: de geest komt juist dan met talrijke gedachten over wat geweest is en plannen voor of zorgen over de toekomst. En omdat je ook nog eens krampachtig probeert in het hier en nu te zijn komen daar ook nog eens tal van gedachten over dat het niet wil lukken bij. En dan heb ik het nog niet eens over de pijntjes en jeukjes die zich onverbiddelijk beginnen aan te dienen. De verlichting is verder weg dan ooit.

De rusteloze geest moet getemd worden om tot meditatie te kunnen komen

De rusteloze geest is het grootste obstakel voor meditatie. Zie die maar eens te temmen. Hier komen de technieken voor meditatie om de hoek kijken. Veel meditatietechnieken hebben als eerste doel de geest tot rust te brengen, want pas in de stilte van de gedachtenloosheid begint meditatie. De meest simpele en bekendste techniek is om je aandacht bij je ademhaling te brengen. Je geeft je geest een punt om zich op te richten waardoor uiteindelijk je gedachten steeds minder worden en je in de stilte van je innerlijke geest komt. Met je innerlijke geest bedoel ik de onbeweeglijke ruimte van je geest waarin alle gedachten zich vormen en oplossen.

Verlichting

Wanneer je helemaal in die stilte kunt zijn, kan er grote vreugde en verruiming van je ervaring ontstaan, wat de eerste fase van verlichting is. Wanneer je die stilte helemaal kunt zijn, waarbij je ook geen ‘ik’ meer ervaart is de verlichting bijna compleet. Helemaal compleet is de verlichting pas wanneer je ook in je dagelijks leven deze staat vast kunt houden. De eerste staten van verlichting zijn voor veel mensen bereikbaar, de laatste lijken vooral weggelegd voor hoogontwikkelde meesters. Wanneer je in meditatie deze staten van samadhi bereikt, heb je geen technieken meer nodig. In deze staten ervaar je de diepe vrede en gelukzaligheid van het pure zijn.

Technieken zijn een hulpmiddel, geen doel

In sommige spirituele stromingen staan de technieken zo centraal dat de beoefenaren ze lijken te verwarren met het doel van het bereiken van deze staten van zijn. Eindeloos bezig zijn met alleen technieken beoefenen zal je niet bij deze verlichte staten, of voorstadia daarvan brengen. Het doel van een meditatietechniek is deze als voertuig te gebruiken om een hoge staat van bewustzijn te bereiken. Wanneer je die bereikt hebt, laat je de techniek los om zo veel mogelijk in deze staat te blijven. In zo’n staat van zijn, vindt de grootste spirituele groei plaats, niet in het beoefenen van de technieken.

Visualisatie gaat niet over zien

Een misverstand is dat visualisatie zou gaan over ‘zien’, ook al duidt de term zelf daar wel op. Visualisatie gaat vaak veel meer over voelen dan over zien. Er zijn maar weinig mensen die heldere beelden hebben. En het zo letterlijk zien is vaak eerder een handicap dan een zegen, omdat je daardoor erg binnen de rationele geest blijft, met al zijn gedachten en beelden. Voelen passeert de rationele geest veel gemakkelijker dan zien. In de praktijk is visualisatie vaak een mengeling van vage beelden en gevoelens, die je juist door die vaagheid kunnen leiden naar diepere staten van zijn. Maar ook hier geldt hetzelfde: wanneer je ergens bent, laat je de techniek los en laat je komen wat er komt.

Wij gebruiken zelf visualisatie als middel om in hogere bewustzijnsstaten te komen. Het luisteren naar de gesproken woorden is een goede manier om de geest te focussen. Bovendien geeft het de mogelijkheid heel precies aan te geven hoe je stap voor stap in zo’n verruimde staat kunt komen.

Daarnaast zijn visualisaties bruikbaar om juist omlaag, naar het onderbewuste te gaan, waar zich onopgeruimde blokkades en negatieve tendenties bevinden. Hierbij speelt innerlijk zien wel een grotere rol, al is dat nog steeds niet nodig om te bereiken wat je beoogt met de visualisatie. Het kan bijvoorbeeld behulpzaam zijn naar beelden en gevoelens te gaan van oude traumatische gebeurtenissen. Hierbij helpt innerlijk zien om de blokkade te openen en de emoties vrij te maken waardoor hij oplost, maar voelen werkt even sterk of soms zelfs krachtiger.

Visualisaties kunnen ook gebruikt worden om fantasiereizen te maken die je iets duidelijk kunnen maken, de toepassing die het meest gebruikt wordt.

Mooie ervaringen zijn soms hinderpalen

Wanneer je mediteert komen er soms - en meestal onverwacht - mooie ervaringen naar je toe. Je ziet bijvoorbeeld opeens lichtwezens, prachtig licht of geometrische figuren. Je kan de neiging hebben hier veel waarde aan te hechten. In het ergste geval kunnen ze je het gevoel geven dat je al zo’n beetje verlicht bent, of op zijn minst heel bijzonder. Bedenk echter dat in dat geval je ego versterkt wordt door zo’n ervaring. Om de hoge staten van licht te bereiken moet je dat ego juist overstijgen, de rol ervan minimaliseren.  Het kan nuttig zijn je ervaring te delen met anderen, maar van belang is om het relatieve ervan te blijven inzien. Er zijn mensen met de meest prachtige ervaringen waarbij de spirituele groei maar mondjesmaat vooruitgaat en mensen die denken ‘niets’ te ervaren (wat niet kan, je ervaart altijd iets, maar dat terzijde) en grote sprongen in hun groei maken. Mooie ervaringen kunnen inspirerend zijn om verder te blijven gaan op het spirituele pad, maar het zijn slechts tussenstations, niet het einddoel.

Op onze lichtdag: Kiezen voor de hogere stroom op 4 februari in Dalfsen, besteden we aandacht aan technieken voor het temmen van de rusteloze geest. Je komt dieper in meditatie en in diepe innerlijke vreugde en stilte.